27.11.10

Jan Tschichold

Etter at eg i haust fekk montert 40 hyllemeter med bokhylle i den beskjedne, nye leiligheita mi ved Iladalen, oppdaga eg at det var mange hòl å fylle. Det måtte gjerast noko med, tenkte eg, og har difor starta eit prosjekt med å gå omhyggeleg, men selektivt amok i antikvariat og bokhandlar. Noko av fangsten vil bli dokumentert her. Først ut er to bøker av meistertypografen Jan Tschichold. Den første er I bogens tjeneste, i dansk omsetjing, utgitt av Forening for Boghaandværk, København 1951. Eit utvalt sitat:

Smudsomslaget, der nu om stunder hører til enhver indbundet bog – ikke saa meget for læserens bekvemmeligheds skyld som for at lokke køberen til og for at beskytte det dyre bind – er en uvæsentlig del af bogen. Der er derfor lige saa lidt grund til at omtale dets fremstilling som der er grund til at omtale plakaten, der udføres til bogen. Man skal dog sørge for, at stil og farve harmonerer med bogen og bindet. Smudsomslaget er en plakat, der skal virke paa afstand. Fra dets udseende kan man slutte sig til læserens dannelsesniveau - eller i hvert fald til den mening, forlæggeren har om køberne af hans bøger. Smudsomslagene bør trykkes på det billigst mulige papir for paa den maade at tvinge køberen til at kaste det i papirkurven snarest muligt. De har ikke nogen forbindelse med bogkunsten, de hører ind under reklamen.














Den andre boka er eit spesialtrykk frå Det grafiske bibliotek, Bergen, med dei to essaya «Som voks i skaperens hender» og «Kan typografien påvirkes av den skapende kunst». Det er trykt i 1955, og er nydeleg utført. Den følgjande påskrifta fortel om opphavet:



Dei to essaya i denne boka blir også seinare å finne i samleboka som kom i 1975, året etter han døde, og som i engelsk omsetjing har tittelen The Form of the Book. (Den engelske tittelen er betre enn den tyske: Ausgewählte Aufsätze über Fragen der Gestalt des Buches und der Typographie. Men meir om det seinare.)

8.10.10

PLUS ULTRA - FESTSKRIFT TIL AUDUN LINDHOLM PÅ 30-ÅRSDAGEN



8. oktober 2010 fyller audun lindholm 30 år. I den anledning lanseres festskriftet Plus ultra, med bidrag fra 28 forfattere, kritikere, redaktører og spilldesignere.

Lindholm er per i dag ansvarlig redaktør for tidsskriftet Vagant og driver mikroforlaget Gasspedal. Han er kritiker og en av initiativtakerne til Audiatur – Festival for ny poesi, som har vært avviklet i Bergen annet hvert år siden oppstarten i 2003. Lindholm står også bak en rekke fanziner og antologier, bl.a. Grønn kylling (arb.tittel), Audiatur – katalog for ny poesi (red. sammen med Paal Bjelke Andersen og Thomas Lundbo) og Chain Links: Borders (red. sammen med Susanne Christensen).

Festskriftet utgis med støtte av Bergen kommune. Redaksjonen har bestått av Susanne Christensen, Bernhard Ellefsen, Mazdak Shafieian, Sigurd Tenningen og Øystein Vidnes.

Medvirkende, i tillegg til redaksjonen: carl joakim gagnon, szymon golec, cesilie holck, matthijs holter, cornelius jakhelln, ero karlsen, arve kleiva, steen nepper larsen, pål norheim, erlend nødtvedt, john erik riley, juliana spahr, cathrine strøm, ole robert sunde, jørn sværen, stig sæterbakken, arild vange, audun vinger, øyvind vågnes, bendik wold, gunnar wærness, øyvind ådland, monica aasprong


14.4.10

Sei at du køddar, Einar

«Omsett poesi er som regel berre tull,» seier Einar Økland i Syn og segn nr 1/2010. Han held fram, i samtale med Agnes Ravatn:

«Eg har mista trua på det. Hmm … nei … eg vil ikkje beklage det. Det er litt juks når nokon snakkar om store utanlandske dikt, og kor mykje dei har betydd … eg trur det er ein talemåte.
– Dette var då ganske avslappande å høyre.
– Ja, det har eg sagt mange gonger: Takk og pris for at folk er så upåverkelege som dei er. Eg blei veldig slått av det i Hellas, kor utanfor eg var. Det ville tatt eit liv å kome inn i det. Det same med Kina: Ein kan vere turist og seie «der gjer dei sånn og der gjer dei sånn», men so what? Då får eg lyst til å seie sarkastiske ting om dei sjølværklærte internasjonalistane som er så opptatt av å vere unorske.»

Og eg får lyst til å seie: You must be kidding me, gamle Einar. Eit greit motspørsmål kunne kanskje vere: Finst det nokon dikt som ikkje er utanlanske? Heldigvis avsluttar han svaret med: «Men eg er ikkje imot kunnskap om verda.» Det var godt. Eg er frista til å svare: Men eg er ikkje imot kunnskap om Einar Økland.

(Tvert imot, eg hadde t.d. gode ting å seie om den førre essaysamlinga hans, i Morgenbladet)

Men her er Økland der han likar å vere, og helst berre i overført tyding: på tur.

Og eigentleg var det ikkje dette eg ville skrive om. Eg ville eigentleg berre, i god egosentrisk tradisjon, oppsummere fjorårets utgjeving av mi gjendikting av 2 dikt om modernitet, av Álvaro de Campos skråstrek Fernando Pessoa. Samlinga fekk så vidt eg kunne sjå éi avismelding, i Adresseavisen, av Fartein Horgar. Eg siterer dei gjeldande avsnitta ... :

«Hurra for Flamme Forlag som finner frem til den gode, den viktige, poesien, og som kan kunsten å presentere den på en måte som gir lyst til å forfølge forfatterskapene. […] Fernando Pessoa, Portugals nasjonalhelligdom, publiserte ikke stort mens han levde, men under sine mange pseudonymer var han likevel en fornyende kraft i Lisboas litterære liv, en viktig medspiller i det intellektuelle Europas overgang til moderniteten. I et forbilledlig essay plasserer oversetteren forfatteren i den kulturelle kontekst hvor han hører hjemme.

De to diktene som utgjør denne diktsamlingen, er skrevet under pseudonymet Álvaro de Campos. ’Triumfode’ og ’Maritim ode’ ligner hverandre, og har svært beslektede tema, men er likevel strukturelt ulike. Der det første både begynner og slutter i ekstase, starter det andre i et roligere modus, for så å bygge seg opp mot en real utblåsning. Begge er tigersprang i retning av å forene en personlig fortid, en egen eksistens, en egen individualitet, med en mytisk. Og det slår meg at den utagerende kraften, volden mot sansene, og fantasirikdommen det skjer med, bare er mulig når det utføres under pseudonym. Med en vill eksaltasjon lar dikt-jeget seg begeistre av tingene, av byens ’komplekse liv’, av ’dampskip til kais, så individuelle på dei separate ankringsplassane sine’, av poesien i ’handel og kontor’. Med et blikk for tingene og hverdagslivets skjulte liv, og komikk, om du vil, var Fernando Pessoa en av det forrige århundrets virkelige fornyere.»

Og ikkje minst: I Adresseavisa si kåring av dei beste bøkene i 2009 (ligg på nett) kom 2 dikt om modernitet på andreplass i kategorien lyrikk, etter Sarosperiodene av Kaj Skagen. Og framfor Dikt i samling av Jon Fosse. Så det så. Velsigna vere Adresseavisen, får ein seie, framleis i det egoperipetale hjørnet, i Manteuffelstrasse i Berlin, der eg akkurat no står - ja, står - og jobbar med endå fleire utanlandske dikt, fleire enn to.



15.3.10

Djevelfjellet

Til glede for nye lesarar: Her er ein tekst om Teufelsberg i Berlin (frå Syn og Segn 2/08).

Bilda frå reportasjen er her.